همه چیز درباره کمربند قهوه

به مناطقی که قهوه در آن کشت می شود کمربند قهوه گفته می شود. علت این نام گذاری تشابه این محدوده به کمربندی فرضی است که دورتا دور کره زمین کشیده شده است و شرایط آب و هوایی ویژه ای برای رشد قهوه در این محدوده یافت می شود.

کمربند قهوه در موقعیت 25 درجه شمالی و 30 درجه جنوبی خط استوا کشیده شده است و به صورت فشرده ای بین خط استوایی سرطان و خط استوایی برج جدی قرار دارد.

کشورهای محدوده کمربند قهوه

حدود 70 کشور در 5 قاره در محدوده کمربند قهوه قرار گرفته اند. البته همه این کشورها برای رشد قهوه شرایط لازم را ندارند و تقریبا 40 کشور به عنوان کشورهای کمربند قهوه شناخته می شوند. آب و هوای این کشورها به گونه ای است که گیاهان قهوه آن را دوست دارند و شرایط رشد قهوه در آن مهیاست.

این کشور ها عبارت اند از:

● آمریکای جنوبی – برزیل، کلمبیا، اکوادور، پرو

● آمریکای شمالی – مکزیک، کوبا، گواتمالا، نیکاراگوئه، جامائیکا

● آفریقا – اتیوپی، کنیا، مالاوی، زامبیا، رواندا، زیمبابوه

● آسیا – تایلند، هند، ویتنام، میانمار، اندونزی

● اقیانوسیه – استرالیا

کشت و برداشت در کمربند قهوه

کشورهای اصلی در کمربند قهوه

در نوار قهوه خیز نزدیک استوا، کشورهایی قرار دارند که هرکدام نوع خاصی از قهوه را با طعم و ویژگی های مخصوص خود پرورش می دهند.

قاره آمریکا

این قاره بزرگترین تولیدکننده قهوه در جهان است و برخی از مشهورترین نام ها در دنیای قهوه را در خود جای داده است.

– برزیل: غول تولید قهوه جهان برزیل به تنهایی حدود یک سوم قهوه جهان را تولید می کند و بزرگترین صادر کننده این محصول است. در این کشور هم عربیکا و هم روبوستا در مقیاس وسیع کشت می شود. قهوه های برزیلی معمولا طعم هایی آجیلی و شکلاتی، اسیدیته کم و شیرینی دلپذیری دارند و پایه ای عالی برای بسیاری از ترکیبات اسپرسو هستند.

– کلمبیا: به دلیل کیفیت بالای دانه های عربیکا شهرت جهانی دارد. این قهوه ها که در ارتفاعات بالا و در خاک های آتشفشانی رشد می کنند معمولا طعمی متعادل، آجیلی شکلاتی و همراه با نت های میوه ای و گلی دارند.

– گواتمالا، کاستاریکا، هندوراس و دیگر کشورهای آمریکای مرکزی: این مناطق به تولید قهوه های عربیکای فوق العاده معروف است. قهوه گواتمالا طیف وسیعی از طعم ها از شکلاتی و سنگین تا میوه ای و شیرین را عرضه می کند. کاستاریکا نیز قهوه هایی با شیرینی شکر قهوه ای و نت های میوه ای تولید می کند. مکزیک نیز با داشتن مزارع کوچک متعدد، قهوه هایی با عطر عالی و طعم آجیلی شکلاتی به بازار جهانی عرضه می کند.

آفریقا و شبه جزیره عربستان

این منطقه به عنوان زادگاه تاریخی قهوه شناخته می شود و برخی از خاص ترین و هیجان انگیزترین طعم های قهوه از اینجا می آیند.

– اتیوپی: جایی که داستان قهوه از آنجا آغاز شد، هنوز هم برخی از بهترین قهوه های جهان را تولید می کند. قهوه های اتیوپی به دلیل طعم های بسیار پیچیده میوه ای (مانند توت و زغال اخته) و گلی (مانند یاس و ترنج) مشهور هستند. یک فنجان قهوه از اتیوپی می تواند دیدگاه شما را نسبت به طعم قهوه به کلی عوض کند.

– کنیا: قهوه های کنیا به دلیل اسیدیته بالا، زنده و طعم های میوه ای برجسته خود شناخته می شوند. این قهوه ها اغلب بدنه ای سنگین و رایحه ای قوی دارند و در میان علاقه مندان به قهوه های تخصصی بسیار پر طرفدار هستند.

– یمن: اولین کشوری بود که قهوه را به صورت تجاری کشت کرد. به دلیل کمبود آب در این منطقه، دانه های قهوه کوچکتر و نامنظم تر هستند و به روش خشک فرآوری می شوند. نتیجه آن، قهوه ای با طعم عمیق، متمایز و بسیار خاص است که شبیه هیچ قهوه دیگری نیست .

آسیا و اقیانوسیه

قهوه های این منطقه اغلب دارای بدنه ای سنگین، اسیدیته کم و طعم های خاکی، دودی یا ادویه ای هستند که آن ها را از قهوه های سایر قاره ها متمایز می کند.

– ویتنام: دومین تولیدکننده بزرگ قهوه در جهان و پیشرو در تولید قهوه روبوستا است. قهوه روبوستای ویتنامی به دلیل کافئین بالا و طعم قوی، بخش بزرگی از بازار قهوه فوری و ترکیبات اسپرسو را به خود اختصاص داده است.

– اندونزی: جزایر اندونزی مانند سوماترا، جاوه و سولاوسی به دلیل تولید قهوه هایی با بدنه ای سنگین، اسیدیته ملایم و طعم های خاکی و غنی شهرت دارند. این قهوه ها گزینه هایی عالی برای ترکیب با شیر هستند.

شرایط جغرافیایی و آب و هوایی کمربند قهوه

هماهنگونه که گفتیم همه کشورهای محدوده کمربند قهوه برای رشد این گیاه ایده آل نیستند و مجموعه ای از عوامل در کنار یکدیگر برای رشد قهوه لازم هستند. ویژگی های مهمی همچون آب و هوای استوایی، خاک با کیفیت، دمای دلپذیر، بارندگی فراوان و … . برخی از مهم ترین موارد را مورد بررسی قرار میدهیم:

بارش باران

درختان قهوه به آب و هوای مرطوب و استوایی نیاز دارند که دارای فصول خشک و مرطوب مشخصی باشد. بسیاری از کشاورزان به بارندگی به عنوان تنها منبع آب خود متکی هستند، بنابراین فصل پر بارش، مقادیر زیادی آب مورد نیاز برای کشت قهوه را تامین می‌کند.

فصل خشک فرصتی را برای برداشت میوه‌های گیلاس قهوه که دانه‌های قهوه را در خود جای داده است، فراهم می‌کند. فصل برداشت قهوه در فصل خشک دو تا سه ماه طول می‌کشد و گیلاس‌ها در طول این ماه‌ها چندین بار چیده می‌شوند.

اکثر کشورها یک فصل برداشت واحد دارند، اما برخی از کشورها مانند کلمبیا فصل برداشت دوم و کمتری دارند.

درجه حرارت

گیاهان قهوه به دلیل حساسیتی که به سرما و گرمای شدید دارند، به دمای پایدار نیاز دارند. بسیاری از گیاهان قهوه، قادر به تحمل نوسانات شدید دما نیستند و در طول سال به دمای بین 15 تا 30 درجه سانتیگراد (59 تا 86 درجه فارنهایت) نیاز دارند.

مسئله دیگر این است که گونه‌های خاص قهوه از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید بیزارند. به منظور محافظت از گیاهان قهوه، برخی از مزارع از محافظت از درختان جنگلی برای ایجاد سایه برای گیاهان قهوه استفاده می‌کنند.

قهوه‌ای که در سایه کشت می‌شود، ویژگی‌هایی همانند جلوگیری از رشد علف‌های هرز، محافظت در برابر یخ زدگی و افزایش تعداد گرده‌افشان‌ها دارد که منجر به تولید مقادیر بیشتر میوه‌های گیلاس قهوه می‌شود.

قهوه‌ای که در سایه رشد می‌کند نیز به زمان بیشتری برای رسیدن نیاز دارد و قهوه پیچیده‌تری ایجاد می‌کند؛ زیرا قندهای طبیعی میوه زمان بیشتری برای رشد دارند.

از آنجایی که قهوه در نزدیکی خط استوا کشت می‌شود، کشورهایی که قهوه تولید می‌کنند از گرم‌ترین کشورهای جهان هستند. به همین دلیل، بیشتر قهوه در ارتفاعات بالا کشت می‌شود که آب و هوا خنک‌تر و پایدارتری دارد.

ارتفاع

بیشتر قهوه جهان بین 1000 تا 2000 متر (3300 تا 6600 فوت) بالاتر از سطح دریا کشت می‌شود. دما در این ارتفاعات تغییر زیادی بین حداکثر و پایین‌ترین ارتفاع نمی‌دهد که برای گیاه قهوه عالی است.

وقتی که گیاه، سطوح کم کافئین داشته باشد، ویژگی ارتفاع اهمیت پیدا می‌کند. چراکه در ارتفاعات زیاد کمتر دچار آفت می‌شوند. همچنین جالب است بدانید که ارتفاع در طعم قهوه تاثیر زیادی دارد. به طور مثال معمولا قهوه در ارتفاعات بالاتر طعم های میوه ای پیچیده تری خواهد داشت.

تاثیر ارتفاع در طعم قهوه

خاک

خاک نقش مهمی در بقای قهوه ایفا می‌کند، زیرا مواد مغذی لازم را که از هوا و آب دریافت نمی‌کند را فراهم می‌کند.

قهوه می‌تواند در خاک‌های مختلف رشد کند، اما انواع ایده‌آل آن، زمین قرمز آتشفشانی حاصلخیز یا لوم شنی عمیق است.

بسیاری از کشورهای موجود در کمربند قهوه بخشی از حلقه آتش هستند. فعالیت‌های آتشفشانی موجود در آنجا به غنای خاکی که گیاهان قهوه در آن رشد می‌کنند کمک می‌کند.

برای رشد درختان قهوه، مهم است که خاک زهکشی خوبی داشته باشد. خاک بسته به فضای منافذ خود به طور طبیعی آب را نگه می‌دارد یا تخلیه می‌کند، به این معنی که خاک‌های رسی سنگین یا خاک‌های شنی سنگین ناکافی هستند.

علاوه بر زهکشی، بافت خاک نیز بر توانایی گیاهان قهوه برای مقاومت در برابر فصول خشک تأثیر می‌گذارد، زیرا آبی که در عمق خاک نگهداری می‌شود در دوره‌های کم بارندگی استفاده می‌شود.

یکی از مهم‌ترین مواد مغذی برای رشد قهوه نیتروژن است. نیتروژن برای عملکردهای ضروری مانند فتوسنتز و تولید بافت جدید و همچنین سایر فرآیندهای کلیدی استفاده می‌شود.

PH خاک نیز یکی دیگر از عوامل مهم در رشد گیاهان قهوه است. بسیاری از مناطق گرمسیری یا نیمه گرمسیری قهوه‌کار در جهان دارای خاک کمی اسیدی هستند که برای کشت قهوه مناسب است.

عربیکا در برابر ربوستا در کمربند قهوه

در سراسر این کمربند پهناور، قهوه عربیکا و روبوستا فرمانروایی می کنند. با اینکه هر دو از یک خانواده اند اما شرایط رشد، میزان کافئین و طعم شان با هم تفاوت دارد. عربیکا گیاهی حساس و ظریف است که حدود 60 درصد قهوه جهان را تامین می کند. برای رشد به محیطی خنک و پایدار نیاز دارد؛ ارتفاعی بین 1200 تا 2000 متر، بارش منظم و دمای ملایم از جمله شرایطی هستند که این گیاه در آن ها بهترین عملکرد را دارد. دانه های عربیکا طعم هایی پیچیده، لطیف و شیرین دارند و رایحه میوه ای یا گلی آن ها اغلب برجسته است. اسیدیته بالاتر و کافئین کمتر باعث شده اند عربیکا پایه اصلی قهوه های تخصصی باشد.

در طرف دیگر روبوستا مقاوم تر است و در ارتفاعات پایین تر و مناطق گرم و مرطوب به خوبی رشد می کند. طعم دانه های آن قوی تر و تلخ تر است و رایحه ای خاکی دارد. میزان کافئین روبوستا تقریبا دو برابر عربیکا است و همین باعث شده بهتر در برابر آفات مقاومت کند. روبوستا هنگام تهیه اسپرسو کرمای غلیظ تری تولید می کند و به همین دلیل برای ترکیب با اسپرسو یا تولید قهوه فوری بیشتر از آن استفاده می شود.

چالش های پیش روی کمربند قهوه

با وجود تمام ویژگی های شگفت انگیز، کمربند قهوه با تهدیدات جدی روبرو است که آینده این نوشیدنی دلپذیر را در هاله ای از ابهام قرار داده است. گرمایش جهانی بزرگترین دشمن کمربند قهوه است. افزایش دما و تغییر الگوهای بارندگی، شرایط ایده آل برای کشت قهوه به خصوص گونه حساس عربیکا را به شدت تهدید می کند.

دانشمندان هشدار داده اند که اگر این روند ادامه یابد، تا سال 2050 ممکن است بیش از نیمی از زمین های مناسب برای کشت قهوه در جهان از بین برود. این یک زنگ خطر جدی برای صنعت قهوه و میلیون ها کشاورزی است که معیشتشان به این محصول وابسته است. افزایش دما شرایط را برای گسترش بیماری ها و آفاتی مانند ” مینوز برگ قهوه” مهیا کرده است. آفات می توانند در مدت کوتاهی مزارع وسیعی را نابود کنند و خسارات جبران ناپذیری به کشاورزان وارد آورند.

آیا قهوه می‌تواند خارج از کمربند قهوه رشد کند؟

خیر، قهوه بسیار کمی در مقیاس وسیع خارج از کمربند قهوه کشت می‌شود. درست است که هیچ چیز غیرممکن نیست، اما خارج از این کمربند، شرایط برای این کار مناسب نیست.

علاقه مندان به قهوه ممکن است سعی کنند قهوه را در خانه پرورش دهند که می‌تاونند از گیاهی به نام آلن برای پرورش آن استفاده کنند به جای آنکه نیاز باشد که در یک مزرعه قهوه هفت جریبی به پرورش آن مشغول شوند. البته کیفیت قهوه گیاه آلن خیلی عالی نیست.

جمع بندی

کمربند قهوه فقط یک محدوده روی نقشه نیست. این نوار باریک، جایی است که طعم، رایحه و شخصیت واقعی قهوه شکل می گیرد. آشنایی با این منطقه کمک می کند بهتر بفهمیم چرا هر فنجان قهوه، دنیایی از جزئیات و تفاوت های ظریف دارد. پشت هر دانه، فصل های بارانی، خاک های خاص و دست هایی هستند که با دقت و زحمت زیاد آن را پرورش داده اند.

اگر زمانی قهوه ای نوشیدید که طعمش توجهتان را جلب کرد، به یاد بسپارید این دانه از مسیری دور از دل کمربند قهوه به فنجان شما رسیده است. اگر دوست دارید با طعم هایی از این مسیر آشنا شوید، سراغ قهوه هایی بروید که از یک منطقه خاص آمده اند و ببینید هر مزرعه چه داستانی برای تعریف کردن دارد.

شما می‌توانید در بلاگ ما با کشورهای قرار گرفته بر روی کمربند قهوه آشنا شوید.